بی کربنات پتاسیم (به انگلیسی: Potassium bicarbonate) با فرمول شیمیایی KHCO۳ یک ترکیب شیمیایی با شناسه پابکم ۵۱۶۸۹۳ است؛ که جرم مولی آن 100.115 g/mol میباشد. شکل ظاهری این ترکیب، بلورهای سفید است.
کالیسینیت = سنگ بی کربنات پتاسیم
بی کربنات پتاسیم که با نامهای پتاسیم هیدروژن کربنات یا اسید کربنات پتاسیم نیز خوانده میشود مادهای بیرنگ، بدون بو و نمکی است. بر اساس سازمان (FDA) آمریکا بی کربنات پتاسیم عموماً یک ماده امن و بیخطر است. هیچ شواهدی از سرطان در انسان نبوده و هیچ تأثیرات مضر مصرف زیاد. معمولاً پتاسیم بی کربنات به صورت سفید کریستالی و یا گرانولهای سفید رنگ وجود دارد. بی کربنات پتاسیم به ندرت بهطور طبیعی یافت میشود و سنگ معدن آن را کالیسینیت مینامند.
این ساختار معمولاً به منظور آزاد سازی کربن دیاکسید در پختن غذاها استفاده میشود، جهت خاموش کردن آتش در صنعت مواد خاموشکننده آتش در شیمی خشک، به عنوان یک معرف و به عنوان یک بافر قوی در داروسازی مصرف میشود.
خصوصیات پتاسیم بی کربنات
- بی رنگ
- بی بو
- پودر بلورهای سفید رنگ
- سرطان زایی ندارد.
- برای بدن تقریبا بی ضرر است.
کاربردهای پتاسیم بی کربنات
- جهت خاموش کردن آتش در صنعت مواد اطفا حریق
- به عنوان بافر در داروسازی استفاده میشود.
- به عنوان افزودنی به نوشیدنی هایی مانند نوشابه اضافه میشود.
- این ماده بهترین ماده در شیمی خشک برای خاموش کردن آتش است. تاثیر آن در خاموش کردن آتش از سدیم بی کربنات بسیار بیشتر است.
- از آن در کشاورزی برای جلوگیری از قارج و کپک استفاده میشود.
- از آن در آب های معدنی به عنوان طعم دهنده استفاده میشود.
- افزودنی خوراکی
- بی کربنات پتاسیم به عنوان افزودنی در شراب سازی و مبنا در غذا به دلیل مقدار اسیدیته متعادل مصرف میشود. پتاسیم بی کربنات یک جز معمول در نوشابه سازی به منظور ملایم ساختن تأثیرات گازی نوشابه مصرف میشود.
- آتشنشانی
- بی کربنات پتاسیم به عنوان عامل فرونشانی آتش در شیمی خشک مصرف میشود. این ماده تنها عامل خاموشکننده در روش شیمی خشک است که توسط سازمان آتشنشانی بینالمللی برای خاموش کردن آتشسوزیهای حاصل از سقوط هواپیماها در فرودگاهها مورد تأیید واقع شدهاست. تأثیر بی کربنات پتاسیم در فرونشانی آتش نسبت به سدیم بی کربنات دوبرابر بیشتر میباشد.
- ضد کپک و قارچ
- پتاسیم بیکربنات به صورت پودری یک ماده تأثیرگذار جهت از بین بردن و ممانعت از کپک زدگی و قارچ و پوسته پوسته شدن سیب و همچنین برای کشاورزی طبیعی نیز قابل مصرف است.
- افزودنی جهت طعم دهنده
- پتاسیم بیکربنات معمولاً در آبهای معدنی نیز جهت طعم دهندگی استفاده میشود