اسید استیک

اسید استیک که استفاده از آن در شیمی، به عهد باستان بر می‌گردد، یکی از مواد معدنی و متعلق به گروه اسیدها و جزو اسیدهای کربوکسیلیک می‌باشد. نام گذاری آیوپاک این اسید به نام اسید اتانوئیک معروف است.

استیک اسید ترکیب آلی با فرمول مولکولی (CH3COOH) یکی از مهمترین ترکیبات کربوکسیلیک اسیدها میباشد نام های دیگر استیک اسید عبارتند از : اتانوئیک اسید ، استیک اسید گلاسیال و اتیل اسید

این ترکیب مایعی بی رنگ و با بویی شبیه به سرکه میباشد که قدرت خورندگی بسیار بالایی دارد نقطه جوش آن 117.9درجه سانتی گرادو نقطه ذوب آن61.9درجه سانتی گراد میباشد و به طور کامل در اب مخلوط میشود
استیک اسید به دو صورت مصنوعی و طبیعی(توسط باکتری) تولید میشود
اسیداستیک به طور طبیعی از میوه ها وبرخی از مواد غذایی فاسد شده از فرایند تخمیر تولید میشوند و یکی از اسیدهای قدیی شناخته شده توسط انسان میباشد.محلول رقیق استیک اسید توسط تخمیر و اکسید شدن کربوهیدرات های طبیعی تشکیل میشود که به آن سرکه میگویند.
.
اسید استیک مایع، مانند آب و اتانول یک حلال پروتون‌دار آبدوست( مولکول قطبی | قطبی) است. این ماده با ثابت دی الکتریک ۲/۶، می‌تواند علاوه بر حل کردن ترکیبات قطبی همچون نمک‌های معدنی و شکرها، ترکیبات غیر قطبی همچون روغن‌ها و عناصر شیمیایی مثل سولفور و آیودین را در خود حل کند. این ماده با بسیاری از حلال‌های قطبی و غیر قطبی همچون آب، کلروفورم و هگزان مخلوط می‌شود. این خاصیت انحلال و امتزاج‌پذیری اسید استیک آن‌را به یک ماده شیمیایی پرکاربرد صنعتی تبدیل کرده ‌است.

در صنعت از استیک اسید در آماده سازی استات های فلزی و در برخی از فرایندهای چاپ مورد استفاده قرار میگیرد
وینیل استات در تولید پلاستیک ، سلولز استات در تولید فیلم های عکاسی و منسوجات ، و استرهای فرار آلی (ماننند اتیل و بوتیل استات) به طور گسترده بعنوان حلال برای رزین ها ، رنگ ها و لاک ها مورد استفاده قرار میگیرند
.

از لحاظ بیولوژیکی ، اسید استیک یک ماده زیستی (متابولیک) مهم است که به طور طبیعی در مایعات بدن و آبمیوه ها موجود میباشد.

اسید استیک به عنوان یک معرف برای تولید ترکیبات شیمیایی استفاده می‌شود. به طور تقریبی ۴۰% حجم این ماده شیمیایی به تولید وینیل استات، ۲۱% آن به تولید ترفتالیک، ۱۱% از آن برای تولید اتانوئیک انیدرید، ۱۰ % برای تولید استرهای اتانوئات و ۱۸% از آن برای تولید سایر ترکیبات شیمیایی اختصاص دارد.

اسید استیک می‌تواند به عنوان یک ضدعفونی کننده در برابر بعضی باکتری‌ها و در درمان عفونت گوش خارجی به دلیل رشد قارچ یا باکتری، در برابر pseudomonas، استافیلوکوک، انتروکوک، استرپتوکوک و دیگر عفونت‌ها استفاده می‌شود. این ماده خاصیت دارویی دارد و در غربالگری سرطان رحم استفاده می‌شود. سازمان بهداشت جهانی استیک را در فهرست داروهای ضروری خود فهرست کرده است. این ماده در تولید استون، اتیل استات و آسپیرین نیز کاربرد دارد.

از استیک در سرکه استفاده می‌شود که به عنوان یک مکمل و طعم دهنده در ترشی، سبزیجات خام، ادویه ها، سوپ، سس، سبزیجات، محصولات گوشتی و سایر مواد غذایی مورد استفاده قرار میگیرد. استیک اسید هم چنین برای تنظیم PH مواد غذایی استفاده می‌شود و بر کیفیت میکروبیولوژی، شرایط پخت، طعم و ماهیت آن‌ها تاثیر می‌گذارد.

• این اسید برای تولید جوهر و رنگ استفاده می‌شود.
• در فرمولاسیون ساخت عطر نیز استفاده می‌شود.
• در کشاورزی از این محصول برای از بین بردن علف‌های هرز استفاده می‌کنند.

استیک اسید علیرغم این که اسیدی ضعیف است اما آثار مخرب فراوانی می‌تواند بر پوست، چشم و اندام‌های تنفسی داشته باشد. به این صورت که وارد شدن حتی یک قطره از این ماده با غلظت ۸۰ الی ۱۰۰ درصد به داخل بدن ممکن است سبب جمع شدن آب در ریه شود و منجر به ایست قلبی گردد. این اسید محرک شدید چشم بوده و در غلظت‌های بالا سبب کوری چشم می‌شود..

فرمول شیمیایی : (C2H4O2 یا CH3COOH)
وزن مولکولی : 60.05 g/mol
نقطه جوش : 118 درجه سانتی گراد
حالت فیزیکی: مایع
رنگ : بی رنگ
بو : بوی تند و ترش